ADAĞIN ŞARTLARI NELERDİR?

[ZÜMRÜT]

Adağın İslami hükümlere göre geçerli olabilmesinin çeşitli şartları vardır:

1- Adanan ibadetin cinsinden mutlaka bir farz veya vacibin olması gerekir. Örneğin "üç gün oruç tutacağım.", "Şu kadar namaz kılacağım", "Kurban keseceğim", diye adamak caizdir ve böyle bir adak sahihtir.
Fakat "Filan hastayı ziyaret edeceğim", "Aldığım malları sermayesine satacağım", demek adak olmuyor.
Dolayısıyla Allah rızası için adanan ibadetin cinsinden farz ve vacip olmayan hatta İslam dininde yapılması uygun olmayan, İslam`ın emretmediği kötü geleneklerden ibaret olan türbelere, yatırlara mum yakmak, bu yatırların uğruna bir şeyler yapmak, yatırlara bazı eşyalar adamak caiz değildir. Hatta bu gibi adaklar kesinlikle haramdır .
2- Adayanın akıllı, buluğa ermiş yani ergin olması gerekir. Adağı yapan kimsenin aklından hasta olmaması, çocuk yaşta bulunmaması gerekir. Erginlik çağına ulaşmamış olanlarla delilerin yaptığı adakların yerine getirilmesi zorunlu değildir.

3- Adanan ibadet o anda veya gelecekte yapılması farz olan bir ibadet olmamalıdır. Mesela ''şu işim olursa öğle namazını veya yatsı namazını kılacağım'', yahut ''Ramazan`da oruç tutacağım'', veya zengin olduğu halde ''Kurban bayramında kurban keseceğim'' gibi adaklar sahih değildir. Çünkü bu gibi ibadetler zaten farz veya vacip ibadetler olup yerine getirilmesi gereken ibadetlerdir. Buna göre bu tür adaklar geçerli değildir.
4- Adanan ibadet ayrıca bir farz veya vacip bir ibadete sebep ve zemin türünden olmamalıdır. Örneğin abdest almayı veya tilavet secdesi yapmayı adamak da sahih bir adak değildir. Zira bu gibi ibadetler farz olan ibadetlere vesiledir, onun için adanmaz.
5- Adanan şey Allah'ın razı olmayacağı, günah özelliği taşıyan türden de olmamalıdır.
Mesela "Şu işim olursa kendimi Allah rızası için kurban edeceğim" diye bir adak yapmak geçerli olmadığı gibi haramdır. Fakat aslında İslam'ın emrettiği bir ibadet iken yine İslam'ın başka bir sebepten dolayı yasakladığı bir ibadet türü ise geçerli olur. Mesela bir kimsenin Ramazan Bayramı`nın birinci gününde veya Kurban Bayramı`nın ilk üç gününde oruç tutmayı adaması sahih bir adaktır. Ancak bu günlerde oruç tutmak haram olduğu için, başka bir zamanda bu adağını kaza eder.

6- Adanan şeyin yerine getirilmesi mümkün olmalıdır. Mesela geçen falan günde yahut falanın geleceği günde oruç tutmak gibi. Geçen bir gün geri gelmeyeceği gibi, falan kimsenin gece veya gündüz zeval vaktinden sonra gelmesi halinde artık oruç tutulamayacağı bellidir. Çünkü oruç gündüz tutulduğu gibi fecirden başlanması gerekir. Dolayısıyla böyle bir adak olmaz.

7- Adanan şey bir malın sadaka olarak verilmesi ise, adanan mal adağı yapanın malından ve servetinden fazla olmamalıdır. Çünkü adağı yapan kimse ancak mal varlığı kadar bir tasaddukta bulunabilecektir. Ayrıca başkasının malını tasadduk etmeyi adamak da caiz değildir.
--Fıkıh Ansiklopedisi--

Selam ve Dua ile..