İNSANLIĞIN EFENDİSİ:

[şahmaran]

İnsanlığın Efendisi’nin Soyunun Beyanı

---------------------------------------------------- ----------------------------

بسم الله الرحمن الرحيم

ذكر نسب سيد البشر
محمد رسول الله أبو القاسم سيد المرسلين وخاتم النبيين صلى الله عليه وسلم. هو محمد بن عبد الله بن عبد المطلب - واسم عبد المطلب شيبة بن هاشم - واسمه عمرو بن عبد مناف - واسمه المغيرة بن قصي - واسمه زيد بن كلاب بن مرة بن كعب بن لؤي بن غالب بن فهر بن مالك بن النضر بن كنانة ابن خزيمة بن مدركة - واسمه عامر - بن إلياس بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان وعدنان من ولد إسماعيل بن إبراهيم صلى الله عليهما وعلى نبينا وسلم - بإجماع الناس. لكن اختلفوا فيما بين عدنان وبين إسماعيل من الآباء فقيل بينهما تسعة آباء وقيل سبعة وقيل مثل ذلك عن جماعة. لكن اختلفوا في أسماء بعض الآباء وقيل بينهما خمسة عشر أبا وقيل بينهما أربعون أبا وهو بعيد وقد ورد عن طائفة من العرب ذلك.
تاريخ الإسلام للذهبي الجزء الأول الصفحة 18
وأما عروة بن الزبير فقال: ما وجدنا من يعرف ما وراء عدنان ولا قحطان إلا تخرصا. وعن ابن عباس قال: بين معد بن عدنان وبين إسماعيل ثلاثون أبا قاله هشام بن الكلبي النسابة عن أبيه عن أبي صالح عن ابن عباس ولكن هشام وأبوه متروكان. وجاء بهذا الإسناد أن النبي صلى الله عليه وسلم كان إذا انتهى إلى عدنان أمسك ويقول: (كذب النسابون) قال الله تعالى: {وقرونا بين ذلك كثيرا} . وقال أبو الأسود يتيم عروة: سمعت أبا بكر بن سليمان بن أبي حثمة وكان من أعلم قريش بأنسابها وأشعارها يقول: ما وجدنا أحدا
تاريخ الإسلام للذهبي الجزء الأول الصفحة 19
يعلم ما وراء معد بن عدنان في شعر شاعر ولا علم عالم. قال هشام بن الكلبي: سمعت من يقول: إن معدا كان على عهد عيسى ابن مريم عليه السلام. وقال أبو عمر بن عبد البر: كان قوم من السلف منهم عبد الله بن مسعود ومحمد بن كعب القرظي وعمرو بن ميمون الأودي إذا تلوا {والذين من بعدهم لا يعلمهم إلا الله} قالوا: كذب النسابون قال أبو عمر: معنى هذا عندنا على غير ما ذهبوا إليه وإنما المعنى فيها والله أعلم: تكذيب من ادعى إحصاء بني آدم. وأما أنساب العرب فإن أهل العلم بأيامها وأنسابها قد وعوا وحفظوا جماهيرها وأمهات قبائلها واختلفوا في بعض فروع ذلك. والذي عليه أئمة هذا الشأن أنه: عدنان بن أدد بن مقوم بن ناحور ابن تيرح ين يعرب بن يشجب بن نابت بن إسماعيل بن إبراهيم الخليل بن آزر - واسمه تارح - بن ناحور بن ساروغ بن راغو
تاريخ الإسلام للذهبي الجزء الأول الصفحة 20
ابن فالخ بن عيبر بن شالخ بن أرفخشذ بن سام بن نوح عليه السلام بن لمك بن متوشلخ بن خنوخ - وهو إدريس عليه السلام - ابن يرد بن مهليل بن قينن بن يانش بن شيث بن آدم أبي البشر عليه السلام قال: وهذا الذي اعتمده محمد بن إسحاق في السيرة وقد اختلف أصحاب ابن إسحاق عليه في بعض الأسماء. قال ابن سعد: الأمر عندنا الإمساك عما وراء عدنان إلى إسماعيل. وروى سلمة الأبرش عن ابن إسحاق هذا النسب إلى يشجب سواء ثم خالفه فقال يشجب بن يانش بن ساروغ بن كعب بن العوام ابن قيذار بن نبت بن إسماعيل بن إبراهيم الخليل عليهم السلام. وقال ابن إسحاق: يذكرون أن عمر إسماعيل بن إبراهيم الخليل مائة وثلاثون سنة وأنه دفن في الحجر مع أمه هاجر. وقال عبد الملك بن هشام: حدثني خلاد بن قرة بن خالد السدوسي عن شيبان بن زهير عن قتادة قال: إبراهيم خليل الله هو ابن تارح بن ناحور بن أشرع بن أرغو بن فالخ بن عابر بن شالخ بن أرفخشذ بن سام بن نوح بن لامك بن متوشلخ بن خنوخ ابن يرد بن مهلاييل بن قاين بن أنوش بن شيث بن آدم.
تاريخ الإسلام للذهبي الجزء الأول الصفحة 21
وروى عبد المنعم بن إدريس عن أبيه عن وهب بن منبه أنه وجد نسب إبراهيم عليه السلام في التوراة: إبراهيم بن تارح بن ناحور ابن شروغ بن أرغو بن فالغ بن عابر بن شالخ بن أرفخشذ بن سام بن نوح بن لمك بن متشالخ بن خنوخ - وهو إدريس - بن يارد بن مهلاييل بن قينان بن أنوش بن شيث بن آدم. وقال ابن سعد: ثنا هشام بن الكلبي قال: علمني أبي وأنا غلام نسب النبي صلى الله عليه وسلم محمد الطيب المبارك ولد عبد الله بن عبد المطلب - واسمه شيبة الحمد - بن هاشم - واسمه عمرو - بن عبد مناف - واسمه المغيرة - بن قصي - واسمه زيد - بن كلاب بن مرة بن كعب بن لؤي بن غالب بن فهر بن مالك بن النضر بن كنانة بن خزيمة بن مدركة بن إلياس بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان. قال أبي: وبين معد وإسماعيل نيف وثلاثون أبا وكان لا يسميهم ولا ينفذهم.
تاريخ الإسلام للذهبي الجزء الأول الصفحة 22
قلت: وسائر هذه الأسماء أعجمية وبعضها لا يمكن ضبطه بالخط إلا تقريبا. وقد قيل في قوله تعالى: {وفصيلته التي تؤويه} : فصيلة النبي صلى الله عليه وسلم بنو عبد المطلب أعمامه وبنو أعمامه وأما فخذه فبنو هاشم قال: وبنو عبد مناف بطنه وقريش عمارته وبنو كنانة قبيلته. ومضر شعبة. قال الأوزاعي: حدثني شداد أبو عمار حدثني واثلة بن الأسقع قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: اصطفى الله كنانة من ولد إسماعيل واصطفى قريشا من كنانة واصطفى هاشما من قريش واصطفاني من بني هاشم رواه مسلم. وأمه آمنة بنت وهب بن عبد مناف بن زهرة بن كلاب فهي أقرب نسبا إلى كلاب من زوجها عبد الله برجل.
Bismillahirrahmanirrahim
İnsanlığın Efendisi’nin Soyunun Beyanı

Rasûlullah'ın Soy ve Doğumu İnsanlığın efendisi'nin soyunun beyanı Allah'ın elçisi Muhammed Ebû'l Kasım seyyid'i mürselîn ve hâtemin nebiyyîn (s.a.v.)

Nesebi; Muhammed b. Abdillah b. Abdü'l Muttalib (asıl adı Şeybe dir) b. Haşim, asıl adı (Amr) b. Abdi Menâf asıl adı (Muğire) b. asıl adı (Zeyd) olan Kusay b. Kilab b. Mürre b. Ka'b b. Lüey b. Galib b.Fihr b. Mâlik b. Entadır b. Kinane b. Huzeyme b. asıl adı (Amir) olan Müdrike b. İlyas b. Müdar b. Nizâr b. Maadde b. Adnan. İşte bu Adnan İsmail b. İbrahim (a.s.) in evlatlarındandır ve böyle olduğunda âlimlerin icmasi vardır.

Dipnot: Mesela bak. İbni Sa'd Tabakat 1/55. Uyûni'l Eser 1/2 Nihayetü'l İreb 16/3 İbni Hişam 1/11, 13 Taberî 1/516. İbni Kesir el Bidaye ven Nihaye 2/255 İbni Hibban Sire sayfa 39 Beyhakî Delâil 1/174 Abdıırrahman b Haris'ten naklettiği bir hadiste bunu bizzat Efendimiz anlatıyor. Ancak hadisin isnadı zayıftır. Fakat İbni Kesir bunu çeşitli riveyetlerle takviye ediyor. Bu takviye hadisteki bir lafız içindir. Yoksa ravi Abdullah Muhammed el Kudumî zayıftır.

Adnan'dan yukardakiler dedelerinden Adnan ile İsmail (a.s.) arasındakilerde ihtilaf ettiler. Denilirki aralarında dokuz kimse vardır. Yedi olduğuda söylenir. Bir gurup alimler de böyle nakletmiştir. Fakat bu dedelerinin bir kısmının adlarında ihtilaf ettiler. İkisi arasında onbeş baba olduğu söylendiği gibi aralarında kırk baba bulunduğuda söylenir ki bu uzak bir ihtimaldir. Bu bilgiler Arab kabilelerinden bir kısmı tarafından anlatılır.

Bu konuda Urve b. Zübeyr şöyle diyor; Adnan'dan yukarıdakiler hakkında da, kahtandan yukarıdakiler hakkında da tahmin edişleri dışında konuyu iyi bilen birini bulabilmiş değiliz.

Dipnot: Urve Hz. Aişe’nin yeğeni olup İlk sîre yazanlardan biri sayılır.. Bu eserin bir kısmı rivayet edilmiş olup bir kısmıda basıldı. Ancak Urve'nin bu görüşü diğer eserlerde isnadıyla vardır. İbni Kayyim'de Zâdu'l Meâd, 1/71 de konuyu böyle anlatır. Aynca bak İbni Sa'd /58 Tehzibül Kemal 1/175 Ravdu'l Unf 1/11 El-İnbah ala Kabailir Ruvat 47 El Kamil İbni Hibban.

İbni Abbas derki; Meadde b. Adnan ile İsmail (a.s) arasında otuz tane baba vardır. Lakin bunun ravileri olan Hişam ile babası metrûkturlar.( Taberî bunu 1/517 de kırk kişi olarak verir. Ama rivayet senedini belirtmez.) Bu rivayeti meşhur soybilimcisi Hişam b. el Kelbî babası Ebû Salih aracılığıyla İbni Abbas'tan nakleder.

Yine bu sened ile anlatıldığına göre Efendimiz ecdadını Adnan'a kadar sayar orada durur ve "Nesebciler yalan söylediler, Allah Lut Ad, Semud ve Res ahalisini ve bunlar arasında bir çok nesilleri yok ettik" (Furkan 38) buyuruyor, derdi.( İbni Sa'd 1/28 Kurtubî 9/344 Tehzibül Kemal 1/176 Zübeyrî Neseb-i Kureyş 35. Beyhakî Delail 1/179 Taberî a. q. yer.)

Urve'nin beslemesi Ebû'l Esved anlatıyor. Kureyşin soyunu ve şiirlerini en iyi bilen Kureyşli Ebû Bekr b. Süleyman b. Hasme'yi şöyle derken duydum; "Mead b. Adnan'dan yukarısını tanıyan birine ne bir şairin şiirinde nede bir bilginin bilgisinde rastladık (İbni Sa'd 1/58.)

Hişam b. Kelebi anlatıyor; Ben "Meâd b. Adnan, Meryem oğlu İsa (a.s.) zamanında yaşıyordu." diyen birini duydum. Ebû Ömer b. Abdi’lber derki: Aralarında Abdullah b. Mes'ûd, Muhammed b. Ka'b el Kurazî ve Amr b. Meymûn el Evdî'nin de bulunduğu selef alimlerinin bir bölümü. "Onlardan sonrakilere gelince. Onları Allah'tan başka bilen yoktur" (İbrahim 9) ayetini okuduklarında, "soy bilginleri yalan söylediler'" derlerdi. Ebû Ömer b. Abdi'l Berr devamla derki; Bize göre bunun anlamı diğerlerinin anladığı gibi değildir. Allah bilir bunun anlamı 'Adem oğullarını saymaya kalkan kimselerin iddiasını yalanlamaktır."( Aynı benzer haber İbni Sa'dda da mevcuttur 1/56.)

Arabların soylarına gelince, onların geçmiş tarihi günlerini ve soylarını iyi bilen ilim adamları bu kabilelerin asılları ve ileri gelenlerini tam olarak tesbit ederek gelmişler ama bunların bir takım dallarında ihtilaf etmişlerdir.

Bu soy bilimcilerinin imamlarına göre bu şöyledir. Adnan b. Üdud b. Mukavvim b. Nâhûr, b. Teyrah, b. Ya'rub, b. Yeşcüb, b. Nâbit, b. İsmail, b. İbrahim, El-Halil, b. Azer (bunun adı Tareh) b. Nâhur, b. Sârûğ, b. Râğû, b. Fâlih, b. Ayber, b. Şâlah b. Erfahşez b. Nûh (a.s) b. Lemmek b. Muteeşlah, b. Hanûh (bu İdris a.s.) b. Yerd, b. Mühlîl, b. Kaynen b. Yâniş, b. Şîs b. Âdem (a.s.) (İbni Hişam 1/ ve devamı Taberî adı geçen yer. Uyunü'l Eser 1/22; Beyhakî Delâil 1/179 Taberanî Sagir 2/62 Hakim 2/465'de bunu sahih sayar Zehebî de ona katılır.)

İşte İbni İshâk’ın siresinde itimad ettiği budur. İbni İshak'ın talebeleri bazı isimlerde ihtilaf etmişlerdir. İbni Sa'd; Bize göre Adnan'dan İsmail'e kadar olan kısım hakkında susmak daha iyidir." Der (Tabakat 1/58)

Selem b. El Ebraş. İbni İshak'ın şöyle dediğini anlatır: "Bu soy yeşcübe kadar aynıdır. Sonra (soy bilginleri) burada ihtilaf ettiler ve birisi Yeşcüb, b. Yâniş, b. Sârûğ, b. Ka'b, b. el Avvam, b. Kayzar, b. Nebt b. İsmail, b. İbrahim (a.s.)" olarak saydı. İbni İshak derki Onlar İsmail (b. İbrahim) (a.s.) ömrünün yüz otuz sene olduğunu ve annesi ile birlikte Kabe'deki Hıcr'a defnedildiğini anlatıyor.( İbni İshak derki Onlar İsmail (b. İbrahim) (a.s.) ömrünün yüz otuz sene olduğunu ve annesi ile birlikte Kabe'deki Hıcr'a defnedildiğini anlatıyor.)

Abdü'l Melik b. Hişâm anlatıyor; Bana Hallâd b. Kurreb. Hâlid es-Sedvesî, Şeyban b. Züheyr aracılığı ile Katade'nin şöyle dediğini anlattı; "İbrahim Halilullah. b. Târih. b. Nahûr, b. Esra', b. Arğû. b. Fâlih, b. Âbir, b. Salih. b. Erfahşez. b. Sâm, b. Nûh. b. Lâmek. b. Mettüşelah, b. Hanûh, b. Yerd, b. Mehlâyil, b. Kayn: b. Enûş. b. Şîs, b. Âdem."( İbni Hişam 1/3 Ancak isim İbrahim değil İsmail ile başlar.)

Abdül Münîm b. İdris babası aracılığıyla Vehb b. Münebbih'in İbrahim (a.s.)'ın Tevrattaki soyunu şöyle bulduğunu rivayet ediyor. İbrahim, b. Târih. b. Nâhur, b. Şerûğ. b. Arğu, b. Faliğ. b. Âbir. b. Salih. b. Erfahşez. b. Sam, b. Nuh, b. Lemmek, b. Müteşâlih, b. Hanuh, [İdris (a.s.)] b. Yârd, b. Mehlayıl, b. Kaynân, b. Enüş, b. Şis, b. Âdem (a.s.) (İbni Sa'd bunu Ibnü'l Kelebi tankıyla nakleder 1/59)

İbni Sa'dın anlattığına göre Hişam b. Kelebi çocukken babasının kendine Nebi (s.a.v.) in soyunu şöyle öğrettiğini haber vermiş(İbni Sa'd Tabakât 1/55)

"Muhammed et-Tayyip el-Mübârek, b. Abdillah, b. Abdü'l Muttalib (bunun asıl adı Şeybete'l Hamd'dır). b. Hâşim (asıl adı Amr), b. Abdi Menâf (ki adı Mugîre idi), b. Kusay (adı Zeyd). b. Kilâb, b. Mürre. b. Ka'b, b. Lüey, b. Gâlib, b. Fihr. b. Mâlik, b. Nadr, b. Kinâne, b. Huzeyme, b. Müdrike, b. İlyâs, b. Mudar, b. Nizâr, b. Meadde, b. Adnan".

Babam bana "Meadd ile İsmail (a.s.) arasında otuz tane baba olduğunu da haber verdi. Ama onların ne adını bilirdi nede o konuda kesin birşey söyledi."

Derimki; bu isimlerin diğerleri arabca olmayıp bir kısmını yazı ile tesbit bile ancak yaklaşık olarak mümkündür.

"Kendini barındıran sülalesinide (kendini kurtarmak için fidye versin)" (meâric ayet 13) ayeti hakkında "Efendimiz (s.a.v.) in sülâlesi Abdü'l Muttalib oğulları olan amcalarıyla amca oğullarıdırlar. Ana sülalesi Haşimoğullarıdır'' denmiştir. Efendimizin oymağı Abdi Menâf oğulları, aşireti Kureyş oğulları, ve kabilesi Kinâne oğulları, Mudar da milleti idi.

Evzaî derki; Bana Şeddâd Ebû Ammar. Vasile b. el Eska'dan Rasülüllah (sav) in şöyle buyurduğunu anlattı:

Rasûlullah'ın Soy ve Doğumu "Allah Kinâne'yi İsmail (a.s.)ın evladından seçti. Kureyşi de Kinane'den seçti. Kureyş'tende Haşimi seçti. Beni de Haşim oğullarından seçti". Bunu Müslim rivayet etmiştir.( Müslim 2276 İbni Sa'd I/20 Tirmizî 3606 Buharı Tarih 1/4 MÜsned 4/107 Beyhakî Delail 1/130 Hatib Tarih'i Bağdad, 13/64 Buharî Tarih'i Sağir 1/9 Beğavî Sünne 13/194 Beyhakî Sünen 7/134 İbnî Ebî Şeybe 11/478

Peygamberimizin annesi Âmine de Vehb b. Abdi Menâf b. Zühre b. Kilâb kızı olup, Kilâb'a soy olarak kocası Abdullah'tan bir adam (bizde bir göbek denir) daha yakındır (İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, 1/84-88)