HÂİNÂNE BİR SUİKAST

[yağmur]

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Çeşitli vesîlelerle sû-i halleri görülmüş, önce azledilmiş, sonra tekrar kendilerine mevkî verilmiş olan dört kişi; Hüseyin Avni Paşa, Mithat Paşa, Mütercim Rüşdü Paşa ile Hayrullah Efendi, pâdişâha ihtilâl hazırlığı yapıyorlardı.

Hüseyin Avni Paşa, 1871'de görevinden azledilip rütbeleri sökülerek Isparta'ya gönderilmişti. Daha sonra da Mahmûd Nedim Paşa tarafından seraskerlikten de azledilmişti. Yapmak istediklerini «Kinim dînimdir!» diyerek ifâde eden Hüseyin Avni Paşa, Sultan'ın hal' edilmesi yanında O'nu öldürmeği de düşünüyordu.

Mithat Paşa ise, siyâsî ve dîn kültüründen mahrûm olarak yetişmişti. Yanlış kararlarından ve yolsuzluklarından ötürü sadrazamlıktan azledilmişti. Hayal-perest olan Mithat Paşa'nın, birgün içki masasında Osmanlı hânedânını ortadan kaldırıp sultân olacağını iddiâ ederek:

"-Bunda ne var ki?! Âl-i Osman olacağına biraz da Âl-i Mithat olsun!.." dediği rivâyet olunmaktadır.

Mütercim Rüşdü Paşa, iki sefer sadârete, üç defâ da seraskerliğe getirilmesine rağmen sû-i hâlinden dolayı azledilmişti. O da menfaatinin kesilmesi sebebi ile pâdişâha kin bağlamıştı.

Hayrullah Efendi'ye gelince, Rüşdü Paşa'nın himâyesi ile getirildiği Şeyhulislâm'lık makamından bir ay gibi kısa bir zamanda azledilmesi, onun da pâdişâha karşı kin bağlamasına sebeb olmuştu.

Bu dörtlü çete grubu, talebeleri kışkırtarak nümâyiş yaptılar. Pâdişâh, kan dökülmemesi için yine bunları iş başına geçirdi. Böylece ihtilalciler, istedikleri yere ulaştılar. İş pâdişâhı hal' etmeğe kaldı.

İhtilâl sabahı, Dâru's-seâde Ağası Cevher Ağa, pâdişâhı uyandırmağa cesâret edemedi. Pertevniyal Vâlide Sultân'ı uyandırdı. O da Sultân Abdülazîz Han'ı uyandırdı. Yeni pâdişâhın cülûs topları atılıyordu. Abdülazîz Han annesine:

"-Bunlar beni III. Selîm'e mi döndürecekler? Ben bunu kimlerin yaptığını biliyorum..." diyerek ihtilâlcileri saydı. Sonra dilinden:

"Ben bu felâketi, otuz-kırk defâ rü'yâmda gördüm.. Takdîr-i ilâhî böyle imiş!" ifâdeleri döküldü.

Sultan Abdülazîz Han, sağnak yağmuru altında kayıklarla Topkapı Sarayı'na götürüldü. Şahsî serveti, hanımların kulaklarındaki küpelere kadar ihtilâlciler tarafından yağmalandı. III. Selîm'in odasına götürüldü. Abdülazîz Han:

"-Beni amcam gibi burada bitirmek istiyorlar!" dedi.

Üç gün kuru tahta üzerinde aç ve susuz olarak bırakıldı. Islak elbiselerinin değiştirilmesine dahi izin verilmedi.

Daha sonra kendisi için ayrılan odaya geçirildi. Fakat Sultân Abdülazîz, V. Murad'a mektup yazarak Beşiktaş'taki Fer'iyye Sarayı'na naklini istedi. Arzusu yerine getirilerek Fer'iyye Sarayı'na nakledildi.

Hüseyin Avni Paşa, pehlivanlardan üç kişiyi Fer'iyye Sarayı'nda mahsus bahçıvanlıkla vazîfelendirdi. 4 Haziran 1876 sabah sularında odasına girdiler. Abdülazîz Han, bir müddet onlara karşı koydu. Cinâyete intihar süsü vermek için O'nun bileklerinin damarlarını kesen zorbalar, hiçbir şey yokmuş gibi gizlice işlerinin başına döndüler.

Vâlide Sultân, oğlunun kanlar içinde yerde yattığını görünce ağlamaya başladı. Tertiplediği katlin neticesini almak için Hüseyin Avni Paşa, saraya geldi. Yaralı Sultân'ı saray karakolunun kahve ocağına götürülmesini emretti. Henüz can çekişen Sultan'a doktor müdâhelesini geciktirdi. Mazlûm Sultân, cânîler çetesi Hüseyin Avni, Mithat ve Rüşdü Paşalar'ın gözleri önünde şehîden vefât etti.. Rahmetullâhi Aleyh!..

Sultân Abdülazîz Han'ın hunharca katli üzerine kızkardeşi Âdile Sultân'ın yüreğinden şu ızdıraplı mısrâlar dökülmüştür:

Cihân mâtem tutup kan ağlasın Abdülazîz Hân'a
Meded Allâh, mübârek cismi boyandı kızıl kâna!..
Nasıl hemşîresi bu Âdile yanmaz o hâkâna,
Ki kıydı bunca zâlimler karındaş-ı cihân-bâna...

Hazret-i Peygamber -Sallâllâhü Aleyhi ve Sellem- Efendimiz:

"Hâlis insan, büyük bir tehlike üzerindedir!" buyurmuşlardır.

Sultân Abdülazîz'in fecî bir sûrette ortadan kaldırılması da, bu hadîs-i şerîfte işâret edilen tehlike sebebiyle olmuştur. Ancak bu oluş, O'nun şahsından ziyâde milletin kaderiyle alâkalı bir ilâhî takdîrden başka türlü îzâh olunamaz. Zîrâ Sultân Abdülazîz'in fecî katli, millî târihimizin en önemli bir dönüm noktası olmuştur.

Gerçekten O'ndan sonra felâketlerin önü alınamamış, çöküş, Sultân Abdülhamîd'in dirâyetli siyâsetiyle bir müddet geciktirilmişse de, nihâyet bu azametli devletin yıkılması ve ülkemizde İslâm'ın gariblik döneminin başlaması önlenememiştir.